ZAKŁAD BUDŻETOWY —jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych, które odpłatnie wykonują wyodrębnione zadania i pokrywają koszty swojej działalności z przychodów własnych.
Charakterystyka zakładu budżetowego:
• podstawą gospodarki finansowej jest roczny plan finansowy, obejmujący dochody własne, dotacje z budżetu państwa lub budżetu jednostki JST, wydatki na wynagrodzenia i składki naliczane od wynagrodzeń, wydatki inwestycyjne, wydatki stanowiące koszty działalności oraz stan środków obrotowych i rozliczenia z budżetem,
• może otrzymywać dotacje przedmiotową w wysokości nie większej niż 50% jego wydatków (nie dotyczy to dotacji inwestycyjnych)
• nowo utworzonemu zakładowi może być przyznana jednorazowa dotacja z budżetu na pierwsze wyposażenie w środki obrotowe,
• ma prawo do zatrzymania na rok następny pewnej części wygospodarowanych środków,
• przedmiotem rozliczenia z budżetem państwa jest wynik działalności -budżetowanie netto
• ma większą niż jednostka budżetowa swobodę finansową w zakresie bieżącej działalności gospodarczej, ponieważ w planie finansowym można dokonywać zmian w ciągu roku w przypadku realizowania wyższych od planowanych dochodów i wydatków - pod warunkiem, ze nie spowoduje to zmniejszenia wpłat do budżetu, ani zwiększenia dotacji z budżetu,
gospodarstwa pomocnicze - tworzone przy jednostkach budżetowych poprzez wyodrębnienie organizacyjne i finansowe części jej działalności podstawowej lub ubocznej, celem powołania gospodarstw jest łagodzenie rygorów budżetowych obowiązujących jednostkę budżetową, kiedy część działalności można oprzeć na zasadzie samofinansowania (wprowadzenie opłat, komercjalizacja działalności). Podstawą gospodarki finansowej jest plan finansowy obejmujący przychody własne, dotacje z budżetu, wydatki na wynagrodzenia. Gospodarstwa wpłacają do budżetu połowę osiągniętego zysku
(warsztaty szkolne, stołówki, hotele pracownicze, zakłady produkcyjne przy zakładach karnych).
rachunek dochodów własnych - tworzony z następujących środków:
•opłat za udostępnienie dokumentacji przetargowej
•spadków, zapisów i darowizn w postaci pieniężnej na rzecz jednostki budżetowej
• odszkodowań i wypłat za utracone lub uszkodzone mienie będące w zarządzie lub użytkowaniu jednostki budżetowej
inne źródła (art. 22):
dochody z działalności wykraczającej poza zakres działalności podstawowej określonej w statucie (szkolenia), opłaty egzaminacyjne, za wydawanie świadectw i certyfikatów, wpisy i wypłaty z tytułu prowadzenia postępowań odwoławczych, sprzedaż zapasów mobilizacyjnych)