pankoek/pannekoek/pannenkoek

Lianne Van De Ven wrote:
Op www.onzetaal.nl lees ik hierover nog eens de uitleg voor de spelling, gebaseerd op hoeveel pannen, honden etc. er in de samenstelling bij betrokken zijn. Maar volgens mij is deze redenering nonsens en irritant. Ik heb lang geleden ooit eens geleerd, denk ik, dat het oorspronkelijk pankoek was, en dat er alleen maar een -e- (en in dit geval een -ne) aan toegevoegd is voor de uitspraak. De regel dat e.e.a. met enkelvoud of meervoud te maken heeft (of zou moeten hebben), is later bedacht en kunstmatig. De aanvullende (meervouds) -n maakt de uitspraak ook lastiger, en wordt dus ook meestal niet uitgesproken.

Jennifer Barnett wrote:

Als newbie in de vertaalwereld, komt bij mij meteen de volgende (domme) vragen near boven: wat is dan de status van de Van Dale bij deze questie? Is dat bij elke herdruk bijgesteld naar de bevindingen van de Taalunie; dwz het blijft achter elke nieuwe spelling aankondiging tot dat een herdruk verschijnt?

Als buitenlander ben ik altijd verbaasd over de regelmatige veranderingen in de NL spelling. Lijkt erg op nogaal persoonelijke smaak voorkeuren van de Taalunie leden. En/of ze moeten iets te doen hebben.

IMHO (meer gewent om de 'hands off' Oxford English Dictionary benadering), 'If it ain't broke, don't fix it!'

Lianne Van De Ven wrote:

En gebruikt iemand wel eens het Witte Boekje voor deze kwestie of schrijf- of vertaalwerk in het algemeen?

Jan Willem van Dormolen wrote:

De regel die je op onzetaal.nl bent tegengekomen, is verouderd. Hoeveel pannen of honden er zijn, was het criterium in de vorige spelling. Dat is bij de laatste spellingswijziging totaal omgegooid.
Nu geldt de regel dat je moet kijken op welke letter het meervoud eindigt. Bij meervouden op n, gebruik je een n; bij meervouden op s niet. En ook niet als er zowel een meervoud op n als op s bestaat. (Dus: gedachtegoed)

Dat is de officiële regel, die in Nederland, België en Suriname kracht van wet heeft.
Helaas zijn Nederlanders eigenheimers die denken dat als ze inhoudelijk gelijk hebben, ze zich niet aan de wet hoeven te houden - zo is de Witte Spelling tot stand gekomen. Dat heeft de helderheid over de spelling geen goed gedaan.
Ik was tegen veel van de nieuwste spellingsherziening, met name de m.i. idiote tussen-n-regel. Maar nu die door drie parlementen is aangenomen, hebben we het ermee te doen. Ik ben dus tegen de Witte Spelling.
Als ik vind dat links rijden veel beter is dan rechts rijden, dan heb ik ook pech - ik moet rechts aanhouden. Als ik vind dat bezit diefstal is en dat ik dus best mijn buurmans portemonnee mag lenen, gaat die vlieger ook niet op.

Lianne Van De Ven wrote:



We hebben het dus over samenstellingen. De regel van het aantal honden of pannen is nu verouderd, maar zo heb ik het ooit geleerd.

Volgens de nieuwe regel moeten we naar de meervoudsvorm kijken, maar die regel is net zo bedacht als die van het aantal, en gaat her en der helemaal tegen het taalgevoel in.

Volgens mij heeft eea in de taalwerkelijkheid nog steeds met het aantal in combinatie met de uitspraak te maken. Er zit meer meervoud in een fietsenrek (voor meerdere fietsen) dan in een lampekap. Iedere lamp krijgt gewoonlijk maar 1 kap, iedere broek maar 1 riem, elke schoen een veter, een handendoek is lastig uit te spreken hoewel we met een voetendoek geen probleem hebben. Het zou handiger zijn wanneer voet op een -d eindigde, want dan zouden we gewoon voeddoek zeggen.

christela wrote:

Als ik nu pakjes lees, vind ik het vreemd groentesoep en kippensoep te lezen, het lijkt mij niet logisch, alsof er meerdere kippen in de soep zitten, terwijl de vorige regel duidelijk was, het was groentensoep (meerdere groenten) en kippesoep (1 kip, of gemaakt van kip). En de tomatensoep volgt nog de oude regel? Het vreemde is nu dat een heleboel mensen die tussen-n nadrukkelijk gaan uitspreken. Is de schrijfwijze nu normatief voor de uitspraak?

Lianne Van De Ven wrote:



Tomatensoep volgt de nieuwe regel: een tomaat, meervoud twee tomaten, dus wordt het tomatensoep.
Groentesoep vs groentensoep is verwarrend. Je hebt groente en groenten (meervoud), maar misschien is er ook een vorm van groente zoals rijst, die geen meervoud kent. Het wordt niet rijstenpap maar rijstepap, en daarom dus groentesoep, al is dit maar een gok, en zou ik zelf ook liever groentensoep zien.

Het is inderdaad een interessante observatie dat we nu de -n gaan uitspreken en graag een kopje kippeNsoep eten.

Lianne Van De Ven wrote:

Maar wat ik naar voren breng, de "taalwerkelijkheid", verwijst naar een hoger niveau in de discussie. Ik stel dat de keuze voor de nieuwe regel niet de logica bevat of reflecteert die in de werkelijkheid van ons natuurlijke creatieve taalgebruik besloten ligt, en deze zelfs geweld aandoet. Ik bedoel te zeggen dat de 'oude' regel waarmee wij opgevoed zijn, meer linguistische psychologica bevat dan door de makers van de nieuwe regel is erkend. Het is niet zomaar een regel.

Ik beweer dus, met andere woorden, dat er een natuurlijke logica ten grondslag ligt aan de voorkeuren voor de tussenvoegingen van -e, -en en -s, die nader bestudeerd moet worden zodat de beste (betere) spellingsregels (modellen) verwoord kunnen worden.

Jan Willem van Dormolen wrote:

Lianne, ik ben het voor de volle 100% met je eens.